Fibromiyalji

Fibromiyalji

Yaygın kas-iskelet ağrısıyla karakterize, kronik bir hastalıktır. Halk arasında "kas romatizması" olarak da bilinir.

Yaygınlığına rağmen, fibromiyalji objektif tanı belirteçlerinin eksikliği nedeniyle tıp çevrelerinde tartışmalı bir konu olmaya devam etmektedir. Hastalığın teşhisi çoğunlukla hastanın kendi bildirdiği semptomlar ve diğer hastalıkların dışlanmasıyla konulmaktadır.

Kesin nedeni henüz bilinmemekle birlikte, yapılan araştırmalar birkaç olası etkeni ortaya koymuştur. Bazı tedaviler ve doğal yaşam tarzı yaklaşımları semptomları önemli ölçüde hafifletebilir.

Fibromiyalji, sinir sisteminin ağrıyı işleme biçimini etkileyerek sinyallerin güçlenmesine ve yaygın ağrı, hassasiyet ve yorgunluğa yol açar.

Spotify'da Podcastini Dinlemek İçin Tıklayın

Fibromiyalji, yaygın ağrıyla ve ataklarla ortaya çıkan, farklı şiddette olabilen, değişik bulguların eşlik ettiği bir hastalıktır.

Fibromiyaljinin Belirtileri

Belirtiler ve eşlik eden rahatsızlıklar kişiden kişiye büyük ölçüde değişiklik gösterebilir. Fibromiyalji yaşamı tehdit edici değildir ve organlara zarar vermez, ancak ağrı dayanılmaz olabilir.

Fibromiyalji çok çeşitli semptomlarla ortaya çıkar, günlük yaşamı önemli ölçüde etkileyebilir. Bu birincil semptomlar genellikle tanı ve tedavi için temel göstergeler olarak işlev görür.

• Yaygın ağrı: Belirgin semptom, kaslarda, bağlarda ve tendonlarda kronik ağrıdır. Ağrı hafiften şiddetliye kadar değişebilir ve genellikle aktivite, soğuk hava veya stresle kötüleşir. Yanma hissi olabilir.
• Tutukluk: Genellikle sabahları hissedilir, gün içinde hareketle düzelir ancak geceleri tekrarlar veya kötüleşir.
• Hassas noktalar: Tetik noktalar olarak da adlandırılan bu noktalar, vücuttaki belirli ve hassas bölgelerdir (toplam 18 tane) ve bastırıldığında acı verir. Ağrı diğer bölgelere de yayılabilir. Dostça bir kucaklaşma bile yoğun ağrıyı tetikleyebilir.
• Duyusal uyaranlara karşı artan duyarlılık: Sıcaklık, ışık, ses ve kokuya karşı artan tepkiyi içerir.
• Beyin Sisi: “Fibro sisi” olarak da bilinen bu durum, hafıza kayıpları, konsantrasyon güçlüğü, zihinsel karışıklık ve yavaş düşünme gibi bilişsel sorunları içerir.
• Aşırı yorgunluk: Uykuyla düzelmeyen, sürekli yorgunluk hissi; bazen ağrının kendisinden daha yıpratıcı olabilir.
• Baş ağrıları: Fibromiyaljisi olan kişilerin yarısından fazlası, migren ve gerilim tipi baş ağrıları da dahil olmak üzere sık sık baş ağrısı yaşar.
• Uyku bozuklukları: Uykusuzluk, uyku apnesi ve huzursuz bacak sendromu gibi rahatsızlıkların neden olduğu dinlendirici olmayan uyku görülebilir. Birçok kişi 8 ila 10 saat uyumasına rağmen kendini dinlenmiş hissetmeden uyanır.
• Diğer belirtiler: Aşırı aktif mesane, egzersiz dayanıklılığında azalma, kuru gözler ve irritabl bağırsak sendromu, kabızlık ve ishal gibi sindirim sorunları içerebilir. 
• Fibromiyaljisi olan kadınlar daha şiddetli adet sancısı yaşayabilir.
• Kaygı ve depresyon gibi ruhsal sağlık sorunları da yaygındır.
• Bazı kişilerde çene, yüz veya boyun ağrısı, sertlik, hareket kısıtlılığı, tıklama veya patlama sesleri ve çene hizasızlığına neden olabilen temporomandibular eklem sendromu görülür.

Semptom Alevlenmeleri

Fibromiyalji hastaları, semptomların daha yoğun hale geldiği "alevlenme" olarak bilinen dönemler de dahil olmak üzere, sıklıkla dalgalanan semptomlar yaşarlar. Alevlenmeler genellikle hastalık, seyahat, hava değişiklikleri, hormonal değişimler, ilaç ayarlamaları veya duygusal olarak stresli durumlar gibi stresle ilişkili faktörler tarafından tetiklenir.

Fibromiyalji Nedeni

Fibromiyaljinin ağrı sinyallerinin artması ve vücut tarafından düzgün bir şekilde bloke edilememesi durumunda ortaya çıktığına inanılır.

Periferik ağrı sinyalleri, sinirler aracılığıyla omurilikten beyine ulaşır. Fakat burada uygunsuz bir şekilde işlenir. Bu durumda, ağrı yeterince azaltılamaz, ağrıya duyarlılık artar ve ağrı tepkisinin güçlenmesine yol açar.

Sinir iletiminde görev alan serotonin ve norepinefrinle nörotransmitter fonksiyonlarındaki değişikliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir. 

Fibromiyalji çoğu zaman yavaş yavaş gelişir, ancak bazı kişilerde travma, hastalık veya önemli duygusal stres gibi tetikleyici bir olayın ardından da ortaya çıkabilir.

Bu duruma yol açabilecek risk faktörleri

• Genetik: Aile geçmişi riski artırır; fibromiyaljili yakın akrabası olan kişilerin bu rahatsızlığı geliştirme olasılığı daha yüksektir.
• Bağışıklık ve inflamasyon: Beyin, omurilik ve periferik dokularda artmış inflamatuvar sitokinler ve nörojenik inflamasyon rol oynayabilir.
• Çevresel tetikleyiciler: Araba kazaları veya ameliyatlar gibi fiziksel travmalar; akut hastalıklar gibi ağrılı durumlar; Lyme hastalığı veya COVID-19 gibi enfeksiyonlar. Travma sonrası stres bozukluğu gibi duygusal travmalar da fibromiyaljiyi tetikleyebilir.

Diğer risk faktörleri:

• Cinsiyet: Kadınlarda fibromiyalji gelişme olasılığı erkeklere göre iki kat daha fazladır. Hormonal dalgalanmalar, yüksek anksiyete seviyeleri ve artan ağrı hassasiyeti buna katkıda bulunabilir.
• Yaş: Fibromiyalji genellikle orta yaşta başlar ve yaşla birlikte risk artar. En sık 35-45 yaş arasındaki kişilerde teşhis edilir.
• Obezite: Fibromiyalji riskinin artması ve semptomların daha şiddetli olmasıyla ilişkilidir. Obeziteyle ilişkili iltihaplanma, ağrıyı daha da kötüleştirebilir.

Vakaların çoğu, altta yatan tanımlanabilir bir tıbbi durum olmaksızın kendiliğinden ortaya çıkar. Diğer vakalarda fibromiyalji, romatoid artrit, lupus, ankilozan spondilit, osteoartrit gibi kronik sağlık sorunlarının yanı sıra kronik sırt ağrısı, irritabl bağırsak sendromu, uyku bozuklukları, depresyon ve anksiyete gibi durumlarla birlikte ortaya çıkar. Bu gibi durumlarda, fibromiyalji semptomları birincil hastalıkla örtüşebilir veya birincil hastalık tarafından tetiklenebilir, bu da tanı ve tedaviyi daha karmaşık hale getirir.

Fibromiyalji Teşhisi

Fibromiyaljiyi doğrulamak için spesifik laboratuvar testleri veya görüntüleme taramaları yoktur. Tanı, bildirilen semptomlara (özellikle yaygın ağrı) ve benzer özelliklere sahip diğer rahatsızlıkların dışlanmasına dayanır.

Fibromiyalji tanısı için şunlar gereklidir:

• Yaygın ağrı indeksi (WPI) puanı 7 ve üstünde, semptom şiddeti (SS)  ise 5 ve üstünde olmalı. Veya yaygın ağrı indeksi puanı 3-6 arası ve semptom şiddeti puanı 9 ve üstünde puana sahip olmalı.
• Belirtiler en az üç ay boyunca, sabit bir düzeyde ortaya çıkmalı.
• Belirtileri açıklayabilecek başka bir tıbbi durum saptanmamalı

Yaygın ağrı indeksi, vücutta kaç bölgenin ağrılı olduğunu değerlendirirken, semptom şiddeti ölçeği yorgunluk, dinlendirici olmayan uyku ve bilişsel zorlukları değerlendirir.

Fibromiyaljiyi teşhis etmek için şu adımlar izlenebilir:

1. Tıbbi Geçmiş İncelemesi

Semptomların (ağrının yeri, şiddeti ve süresi, yorgunluk ve bilişsel sorunlar dahil) ve fibromiyalji veya ilgili rahatsızlıkların aile geçmişi olup olmadığının saptanması.

2. Fiziksel Muayene

Kronik yorgunluk sendromu, miyofasyal ağrı sendromu, polimiyalji romatika veya multipl skleroz gibi benzer semptomlara sahip diğer rahatsızlıkların elenmesine yardımcı olabilir.

3. Tanı Testi

Fibromiyaljiyi doğrudan tespit etmek için değil, diğer ağrı nedenlerini dışlamak için laboratuvar çalışmaları ve görüntüleme testleri istenebilir. Bu testler şunları içerebilir:

• Kan testleri: Tam kan sayımı, C-reaktif protein testi, tiroid fonksiyon testleri ve diğer laboratuvar testleri iltihabı, hormonal dengesizlikleri veya ilgili sağlık durumlarını tespit etmek için kullanılabilir.
• İdrar testleri: Altta yatan başka rahatsızlıklara işaret edebilecek anormallikleri tespit etmek için kullanılır.
• Görüntüleme testleri (röntgen gibi): Benzer semptomlara neden olabilecek yapısal sorunları veya hastalıkları elemek için kullanılır.

Fibromiyalji Tedavi Yaklaşımı

Fibromiyaljinin kesin bir tedavisi olmasa da, ağrıyı, yorgunluğu ve depresyonu azaltmayı ve fiziksel aktiviteyi sınırlayan ağrı hassasiyeti döngüsünü kırmayı amaçlayan yaşam tarzı yaklaşımlarıyla büyük ölçüde yönetilebilir bir durumdur.

1. Sağlıklı Beslenme

Fibromiyaljiyle ilişkili ağrı ve iltihabı hafifletmek için yeşil yapraklı ve koyu sarı sebzeler, meyveler ve tam tahıllar gibi iltihap önleyici gıdalar tüketilebilir.

Semptomları kötüleştirebilecek yiyecekleri belirlemek ve bunlardan kaçınmak da aynı derecede önemlidir. Bunlar arasında işlenmiş etler, ticari olarak fırınlanmış ürünler, rafine un ürünleri, kızarmış yiyecekler, ilave şeker oranı yüksek yiyecekler ve trans yağ içeren yiyecekler yer alabilir.

Anti-inflamatuar ve tetikleyici olmayan diyet tercih edilmelidir. Zerdeçal gibi anti-inflamatuar kürler uygulanabilir.

Glutamat, iki negatif yükü olan, esansiyel olmayan bir aminoasittir. Aynı zamanda, beyinde, sinir iletilerinde uyarıcı bir nörotransmiterdir. Birçok çalışma glutamat ile ağrı oluşumu arasında bağlantı olduğunu göstermiştir. Kan beyin bariyeri normalde beyni yüksek plazma konsantrasyonlarındaki diyet glutamatından korur. Özellikle hazır gıdalara lezzet vermek için kullanılan Mono Sodyum Glutamat (MSG) fibromiyalji hastaları için oldukça sakıncalı olabilir. Etlerin dışında, etlere ilave edilebilmektedir. Soya sosu gibi soslarda, çedar ve permesan gibi petdir türlerinde de bulunur. Monosodyum glutamatın ve aspartatın diyetten çıkarılmasıyla, fibromiyalji semptomlarında iyileşmeni gösteren çok sayıda araştırma bulunmaktadır (1).

2. Takviyeler:

Uygun takviyeler semptomların yönetilmesine yardımcı olur.

• Magnezyum: 2022 tarihli bir araştırma, (1) magnezyum takviyesinin stresi ve ağrıyı azaltabileceğini ortaya koymuştur. Araştırmalar, (2) günde 300 miligram magnezyum sitratın hassas noktaları, depresyonu ve anksiyeteyi iyileştirebileceğini göstermektedir.
• Vitamin D: Takviye, (3) düşük D vitamini seviyesine sahip kişilerde fibromiyalji ağrısını azaltmaya yardımcı olabilir.
• Asetil L-Karnitin (ALCAR): 2015 yılında yapılan bir araştırma (4), Karnitinin yaşam kalitesini artırırken ağrı ve depresif semptomları azaltabileceğini gösterdi.
• S-Adenosilmetionin: Günde 800 miligram (5) alınması ağrı, sabah tutukluğu, yorgunluk ve ruh hali ile ilgili semptomların azaltılmasına yardımcı olabilir.
• Koenzim Q10: 2021 yılında yapılan bir araştırmada (6), 40 gün boyunca günde 300 miligram alınmasının ağrı, hassas noktalar, yorgunluk ve sabah yorgunluğunu önemli ölçüde azalttığı bulundu.
• Melatonin: Ağrıyı azaltmaya, ağrı eşiğini yükseltmeye ve uyku kalitesini iyileştirmeye yardımcı olmaktadır (7).
• Omega-3: Fibromiyalji hastalarında omega-3 desteğinin ağrı, sabah tutukluğu ve depresyon skorlarını iyileştirdiğini gösteren küçük ölçekli klinik çalışmalar vardır. Antiinflamatuvar ve antioksidan etkinliği dışında, nöronal membran akışkanlığını artırıp sinir iletimini düzenler. Ağrıda etkin glutamat ve serotonin nörotransmiterleri üzerine dengeleyici etki yapar (9,10).
• Lactoferrin: Fibromiyalji patofizyolojisiyle kesişen etkileri nedeniyle fayda sağlayabilmektedir. Antiinflamatuvar ve ağrıyı hafifletici etkisi, oksidatif stresin azaltması, bağışıklık-sinir sitemini olumlu etkilemesi, fibromiyaljide görülebilen immün düzensizliğe karşı immün regülatör etkisiyle ortaya çıkabilir. 
• Zerdeçal: İçeriğindeki curcumin etken maddesiyle güçlü antiinflamatuar ve antioksidan etkinliğe sahip olup önemli fayda sağlayabilmektedir. 

3. Stres Yönetimi

Fibromiyalji hastalarında stres, semptomların şiddetlenmesine yol açan en önemli faktörlerden biridir. Araştırmalar, kronik stresin merkezi sinir sisteminde ağrı algısını artırarak yorgunluk, kas gerginliği ve uyku bozukluklarını kötüleştirdiğini göstermektedir. Bu nedenle stres yönetimi, fibromiyalji tedavisinde tamamlayıcı bir yaklaşım olarak önerilir.

Etkin stres yönetimi için gevşeme teknikleri (derin nefes egzersizleri, progresif kas gevşetme), düzenli aerobik egzersiz (örneğin yürüyüş veya hafif yüzme), meditasyon teknikleri uygulanabilir. Bu yöntemlerin, ağrı algısını azaltma, ruh halini iyileştirme ve uyku kalitesini artırma konusunda etkili olduğu gösterilmiştir. Ayrıca, günlük rutinlerin yapılandırılması ve sosyal destekten faydalanmak da stresin olumsuz etkilerini azaltmada önemli bir rol oynar.

4. Uyku

Aşağıdaki stratejileri izleyerek her gece 7 ila 8 saat kaliteli uykuyu hedefleyin:

• Düzenli yatma ve uyanma saatlerini koruyun
• Yatmadan önce kafein, alkol ve baharatlı yiyeceklerden kaçının
• Gündüz uykularını sınırlayın veya ortadan kaldırın
• Uyumadan önce sakinleştirici aktivitelerde bulunun

5. Sigarayı Bırakma

Fibromiyaljisi olan kişilerde sigara içmek, sigara içmeyenlere kıyasla bilişsel işlev bozukluğu, daha şiddetli semptomlar, daha düşük yaşam kalitesi, uyku sorunları ve artan anksiyete ile ilişkilendirilmektedir. Sigarayı bırakmak, semptomların hafifletilmesinde önemli bir adımdır.

Hafif fibromiyalji vakaları çoğunlukla yaşam tarzı değişiklikleriyle yönetilebilirken, daha şiddetli vakalar kapsamlı, ekip tabanlı bir tedavi yaklaşımı gerektirebilir.

Başlangıçta uygulanan farmakolojik olmayan stratejilere rağmen semptomlar devam ederse, kombinasyon ilaçları, bilişsel davranışçı terapi (BDT) veya diğer destekleyici terapiler gibi ek müdahaleler önerilebilir.

6. İlaçlar

Fibromiyalji için FDA onaylı üç ilaç bulunmaktadır: duloksetin, milnasipran ve pregabalin. Genel olarak fibromiyaljiye yardımcı olabilecek ilaçlar şunlardır:

• Antidepresanlar: Duloksetin  ve milnasipran (8), serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri olarak sınıflandırılır. Bu ilaçlar, beyindeki bu nörotransmitterlerin seviyelerini artırarak ağrı hassasiyetini azaltabilir ve yorgunluğu iyileştirebilir. Antidepresanlar, özellikle çocuklarda ve gençlerde intihar düşünceleri de dahil olmak üzere ciddi yan etkilere neden olabilir; ancak bu etkiler nadirdir.
• Antikonvülzanlar: Pregabalin, fibromiyalji tedavisinde onaylanmıştır ve ağrı sinyallemesinde rol oynayan aşırı aktif sinir hücrelerini sakinleştirerek etki gösterir. Ayrıca, fibromiyalji hastalarında sıklıkla bozulan uyku kalitesini de iyileştirebilir.
• Ağrı kesiciler: Asetaminofen ve ibuprofen ve naproksen dahil olmak üzere steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar bazı kişilerde geçici rahatlama sağlayabilir. Ancak, sınırlı etkinlik ve olası yan etkiler nedeniyle başlıca klinik kılavuzlar bunları önermemektedir.
• Kas gevşeticiler: Ağrıyı azaltmak ve dinlendirici bir uykuyu desteklemek için siklobenzaprin reçete edilebilir. Diğer kas gevşeticilerin fibromiyalji için etkili olduğu gösterilmemiştir.

2. Konuşma Terapisi ve Danışmanlık

Psikoterapi veya konuşma terapisi, zararlı düşünce kalıplarını ve davranışları ele alarak insanların acı, stres ve duygusal zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olan çeşitli yaklaşımları içerir.

Fibromiyalji için yaygın olarak kullanılan iki yöntem, bilişsel davranışçı terapi  ve kabul ve kararlılık terapisidir (ACT):

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Yardımcı olmayan düşünce ve davranışları değiştirmeye odaklanır ve ağrıyı ve sakatlığı azalttığı gösterilmiştir.
• Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT): Kontrol edilemeyen şeyleri kabul etmeyi ve uzun vadeli refahı destekleyen eylemlere bağlı kalmayı teşvik eder.

3. Hiperbarik Oksijen Tedavisi (HBOT)

Vücudun iyileşme sürecini hızlandırmak için basınçlı bir odada saf oksijen solunmasını içerir. 2023 yılında yapılan bir çalışma (9), HBOT’nin fibromiyalji hastalarında ağrıyı azaltmada pregabalin ve duloksetinden önemli ölçüde daha etkili olduğunu bulmuştur.

4. Transkraniyal Doğru Akım Stimülasyonu (tDCS)

Beyin aktivitesini değiştirerek ruh halini ve davranışı etkileyen invaziv olmayan bir beyin stimülasyon tekniğidir. 2023 tarihli bir meta-analiz (10), Transkraniyal Doğru Akım Stimülasyonu, fibromiyaljili kişilerde kısa süreli ağrı kesici etkisinin yanısıra, depresyon ve anksiyetede kısa ila orta vadeli iyileşmeler sağladığını ortaya koymuştur.

Uzun vadeli etkinliği henüz belirsizdir. Çoğu çalışmada minimal yan etkiler bildirilirken, bazılarında önemli olumsuz olaylar gözlemlenmiştir. Ancak genel olarak, özellikle de fibromiyaljinin duygusal semptomlarının yönetimi konusunda umut vericidir.

5. Düşük Etkili Egzersizler 

Fonksiyon ve hareket kabiliyetini geri kazandırmak için hareket temelli tedavileri kullanan fizik tedavi, fibromiyalji tedavisinde önemli bir rol oynar.

Düzenli kardiyovasküler egzersiz (11), ağrıyı azaltmada ve uykuyu iyileştirmede özellikle etkilidir. Yaygın bir öneri, haftada üç kez en az 30 dakika aerobik aktivitedir.

Yüzme veya su aerobiği (hidroterapi) gibi düşük etkili egzersizler özellikle faydalıdır. Suyun sıcaklığı ve basıncı ağrıyı azaltmaya, iltihabı hafifletmeye ve hareket kabiliyetini desteklemeye yardımcı olur.

Yürüyüş, torasik omurga rotasyonları ve esneme gibi diğer düşük etkili egzersizler (12) gücü, esnekliği ve dayanıklılığı artırabilir.

Fibromiyalji hastaları ağrıya karşı daha hassas olduklarından, tolerans kademeli olarak geliştirilmediği sürece koşma veya zıplama gibi yüksek etkili veya sarsıcı hareketlerden kaçınmak önemlidir. Nazik ve tempolu bir yaklaşım şarttır: Başarabileceğinizi düşündüğünüzden daha azıyla başlayın ve egzersiz alışılmadık veya aşırı ağrıya neden olursa bırakın.

6. Bütünsel Terapiler

Geleneksel bakımla birlikte kullanıldığında fibromiyalji semptomlarında rahatlama sağlayabilir. Bu yaklaşımlar, zihin-beden bağlantısını desteklemeyi, stresi azaltmayı ve fiziksel rahatsızlığı hafifletmeyi amaçlar.

• Akupunktur: 2019 yılında 12 çalışmanın meta-analizi (13), akupunkturun fibromiyalji hastaları için güvenli ve etkili bir tedavi yöntemi olduğunu ortaya koydu.
• Topikal kapsaisin tedavisi: 130 kişiyi kapsayan randomize kontrollü bir çalışmada (14), topikal kapsaisin alan kişilerin altı hafta sonra semptomlarında iyileşme olduğu bulundu.
• Masaj: 2014 yılında yapılan bir meta-analiz (15), en az beş hafta boyunca uygulanan masaj terapisinin ağrı, kaygı ve depresyonu azaltmada anında rahatlama sağladığını buldu.
• Farkındalık uygulaması: 2016 yılında yapılan bir araştırma (16), fibromiyaljisi olan ve Farkındalık Temelli Stres Azaltma programını tamamlayan kişilerin algılanan stres, uyku kalitesi ve genel semptom şiddetinde önemli iyileşmeler bildirdiğini buldu.

Fibromiyaljide Zihniyet

Fibromiyalji, diğer birçok fiziksel rahatsızlıktan daha çok psikolojik faktörlerle bağlantılıdır.

Araştırmalar (17) travma, yüksek stres ve olumsuz zihinsel durumların semptomları tetikleyebileceğini veya kötüleştirebileceğini, dışa dönüklük gibi kişilik özelliklerinin ise kaygı, depresyon ve ağrının azalmasıyla ilişkili olduğunu gösteriyor.

Olumlu bir bakış açısına sahip olmak önemlidir. Araştırmalar, iyimserliğin daha iyi sağlık sonuçları ve hatta daha uzun yaşam süresiyle (18) bağlantılı olduğunu göstermektedir. Olumlu bir tutum, daha az stres, ağrı algısının azalması, ruh halinin iyileşmesi ve tedavi planlarına daha fazla uyum gibi faydalar sağlayabilir.

Pozitif bakış açısı, tek başına fibromiyaljiyi tedavi edemese de, semptom yönetimini ve genel yaşam kalitesini önemli ölçüde iyileştirebilir.

Büyük ölçüde belirsiz nedenleri ve olası genetik faktörler nedeniyle önlenemez. Ancak, stresi yönetmek ve aşırı efordan kaçınmak gibi sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları benimsemek, bu rahatsızlığın gelişme riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

Fibromiyalji Komplikasyonları

Fibromiyalji, genel sağlık ve refahı önemli ölçüde etkileyen komplikasyonlara yol açabilir:

• Hastaneye yatma olasılığı artar: Fibromiyaljisi olan kişilerin hastaneye yatırılma olasılığı iki kat daha fazladır.
• Yaşam kalitesi düşer.
• Lupus, osteoartrit ve romatoid artrit dahil olmak üzere diğer romatizmal rahatsızlıkların birlikte görülme olasılığı artar.
• Majör depresyon riski daha yüksektir: Fibromiyaljisi olan yetişkinlerde bu hastalığın görülme olasılığı üç kat daha fazladır.
• İntihar ve yaralanmaya bağlı ölüm riski artabilir. Bu risklere rağmen, yaşam beklentisi genel nüfustan farklı değildir.

Referanslar:

1. Glutamat: https://www.tandfonline.com/doi/full/10.2217/pmt-2016-0019.
2. Mg: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9145501/
3. Mg: https://link.springer.com/article/10.1007/s00296-011-2334-8 
4. Vitamin D: https://bmcrheumatol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s41927-018-0035-6 
5. Asetil L-Karnitin: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25786048/ 
6. S-Adenosilmetionin: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1925418/ 
7. Koenzim Q10: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8156424/ 
8. Melatonin: https://bmcpharmacoltoxicol.biomedcentral.com/articles/10.1186/2050-6511-15-40 
9. Omega-3: https://www.degruyterbrill.com/document/doi/10.2202/1553-3840.1366/html
10. Omega-3: https://www.eurekaselect.com/article/143657
11. Seratonin Norepinefrin reuptake İnh: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4008300/
12. HBOT: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0282406
13. tDCS: https://bmcneurol.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12883-023-03445-7
14. Egzersiz: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK540974/ 
15. Egzersiz: https://www.theepochtimes.com/health/5-low-impact-exercises-to-combat-painful-fibromyalgia-5545339 
16. Akupuntur: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6365227/
17. Topikal Kapsaisin: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22842953/
18. Masaj: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3930706/
19. Farkındalık: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4802162/
20. Zihniyet: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6386210/
21. Zihniyet: https://www.pnas.org/doi/abs/10.1073/pnas.1900712116

Lütfen soru ve yorumlarınızı yazınız...

Whatsapp, Instagram veya Facebook'tan soru sorabilirsiniz...

Bloguma abone olabilirsiniz...

Sorumluluk Reddi:

Bu blogdaki yazılar, sadece genel bilgilendirme amaçlıdır. Kendi kendine teşhis koymak için kullanılmamalıdır. Tıbbi muayene, teşhis, tedavi, reçete veya tavsiye yerine geçmez. Bir doktor-hasta ilişkisi oluşturmaz. Bir doktora danışmadan, tıbbi muayene, teşhis ve tavsiye almadan, sağlık rejiminizde veya diyetinizde herhangi bir değişiklik yapmamalısınız. Tıbbi bir durumla ilgili tüm sorularınız için her zaman bir hekimin veya nitelikli bir sağlık kuruluşunun tavsiyesine başvurun. Bu blog sitesi aracılığıyla edindiğiniz herhangi bir tavsiye, tedavi süreci, teşhis veya diğer herhangi bir bilgi, hizmet veya üründen sorumluluk kabul edilmez.